27 jul Managers, leidinggevenden…kom op! Aan de slag! (Deel III ) | We hebben energiemanagers nodig
Dit is deel III (klik hier voor deel I en klik hier voor deel II) van een drieluik waarin ik je meeneem in mijn praktische pleidooi voor energiek leiderschap. Ik geloof in de kracht van medewerkers, het belang van menselijke energie en ik zie het als mijn missie deze te mobiliseren. Wat ik ontdek in mijn werk en de inzichten die ik her en der opdoe, draag ik graag uit om aandacht te vestigen op het belang van menselijke energie.
In dit laatste deel sluit ik af met mijn visie op hoe leidinggevenden en managers de energie in organisaties weer beter kunnen laten stromen, zodat medewerkers zin hebben in hun werk, betrokken zijn en daardoor zodanig presteren dat de beoogde bedrijfsresultaten worden behaald.
We hebben energiemanagers nodig
Even terugkomend op de anti-managers-trend waarover ik in deel I schreef. Vaak worden leiders en managers over één kam geschoren. Dit is onterecht. Net zoals de ene medewerker de andere niet is, geldt dit ook voor managers. Deze tijd vraagt goede medewerkers én goede managers. Wil jij net als ik een aanjager zijn om teams en organisaties energieker te maken? Laat de gangbare gewoontes dan los en ga aan de slag. Neem afscheid van de planning en control-stijl van leidinggeven en besluit energiemanagement als competentie je eigen te maken. Hoe? Een blauwdruk is er niet. Iedereen geeft hier zijn eigen vorm aan. Wel zie ik enkele basiselementen waarover je hieronder kunt lezen.
- Erken energie als essentiële resource
Integreren van energie in je stijl van leidinggeven is een continu proces. Het begint bij visie, geloof en overtuiging. Je gelooft in de kracht van medewerkers en bent ervan overtuigd dat energieke medewerkers met elkaar meer realiseren, zonder hierin ‘blind’ door te schieten. Met alleen visie ben je er niet; je bent de visie en boort zo energie bij anderen aan. Het gaat om ‘en-en’: een stijl van leidinggeven met optimale aandacht voor zowel management op resultaat als op energie. Als manager blijf je dus je kerntaken ‘gewoon’ uitvoeren en werken aan de gewenste prestatie, alleen nu met een stijl van leidinggeven waarmee jij een vliegwiel bent voor de energie en de prestaties van medewerkers.
- Energie en prestaties? Begin bij jezelf!
Je voelt het waarschijnlijk al aan… de eerste stap ligt helemaal bij jou en gaat over jou. Wil je een vliegwiel voor energie zijn, zul je eerst zelf moeten bruisen van energie. Goed voorbeeld doet niet alleen goed volgen, je hebt deze energie zelf ook nodig voor de uitdagingen op je pad. Meer ‘vonken’ in plaats van ‘vinken’.
Alles begint met zelfbewustzijn. Sta regelmatig stil bij jezelf, je eigen energie. Creëer hiervoor vaste momenten en blok het in je agenda, want voor je het weet ‘heb je er geen tijd voor’. Zie afstand nemen ook als werk, juist hierdoor kom je op de beste inzichten en ideeën waardoor je slimmer en beter gaat werken. Het model van de vier bronnen van energie (fysiek, mentaal, emotioneel, zingevend) en ook de energiematrix van EnergyFinder zijn een praktisch en eenvoudig hulpmiddel en kunnen jou (én ook medewerkers) hierbij helpen. Hoe staat het met jouw energie? Met welk cijfer op een schaal van 1-10 waardeer jij deze? En wat heb jij nodig om het één punt te laten stijgen? Wat zijn je energiegevers en energievreters? Lek je op een bepaald terrein energie? Onderneem tijdig actie en dicht het lek.
“ Alles begint met zelfbewustzijn”
Met alleen stil staan bij je eigen energie ben je er nog niet. Ben je ook bewust van je gedrag, je stijl van leidinggeven. Regelmatig valt me op dat managers een ‘vlootschouw’ maken van hun team, zonder zichzelf hier in mee te nemen. Als manager ben je onderdeel van je team en van de organisatie. Het gedrag van je team of organisatie (en de energiezone waarin jullie zitten) zegt dus veel over jou. Kijk daarom regelmatig goed in de spiegel en vraag feedback op jouw gedrag. Wat moet er aan jouw leiderschap veranderen om de gewenste prestatie binnen het team of de organisatie te realiseren? Practice what you preach. Experimenteer en ervaar wat werkt en bij je past en wat niet. Gun jezelf, net zoals je medewerkers, ruimte om fouten te maken. Gedragsverandering is van kleine stappen en vallen en opstaan.
Als energiek leidinggevende geef je medewerkers ruimte, vertrouwen, veiligheid en verantwoordelijkheid binnen de gestelde kaders en richting. Dat laatste geeft medewerkers ook houvast. Je ondersteunt én daagt uit zodat medewerkers het beste uit zichzelf en elkaar halen. Je stimuleert samenwerking en spreekt mensen aan op hun verantwoordelijkheid. Let op dat je niet terugvalt op oude reflexen van planning en control als het even niet gaat zoals jij dat wilt.
- Help medewerkers het beste uit zichzelf te halen
Wat voor jou geldt, geldt vaak ook voor medewerkers. Als leidinggevende ben je wel een belangrijke schakel in de mobilisatie van talent en energie. Vanuit de hierboven beschreven stijl geef je medewerkers persoonlijke aandacht en de ruimte om ‘op eigen wijze’ prestaties te realiseren.
Maak medewerkers bewust van wat menselijke energie (inclusief herstel) betekent voor hun werkplezier en hun totale performance. Dit kan in de vorm van een training of workshop, maar vooral ook in ieder gesprek. Ik merk in de trainingen die ik geef dat veel managers het lastig vinden het gesprek hierover aan te gaan. Dit komt veelal doordat ze het vaak pas bespreekbaar maken als uitval dreigt of er al is. Maak energie structureel bespreekbaar, laat medewerkers nadenken over wat ze nodig hebben aan kennis, kunde én energie om optimaal te presteren. Je zult merken dat medewerkers het leuk vinden en dat het steeds makkelijker gaat. Gebruik wederom de modellen van de vier bronnen van energie en het model van de zones van EnergyFinder. Hoe zitten het team en de individuele medewerkers in de race? De vragen die je op dit gebied aan jezelf stelt (zie 2) kun je ook in deze gesprekken gebruiken. Luister, coach en vermijd om met meningen te komen; laat medewerkers zelf oplossingen aandragen. Geef ze vervolgens het vertrouwen, de ruimte hiermee aan de slag te gaan en ondersteun, eventueel met middelen. Geef ook terug als je de energie bij medewerkers ziet stromen. Dat vinden ze fijn om te horen. Het doel van energiemanagement houd je steeds voor ogen: het verbeteren van de performance van de medewerker en het team om kerntaken en prestaties te realiseren.
- Creëer een optimaal werkklimaat
Er is nog één facet dat aandacht vraagt om de energie in je team of organisatie echt goed te laten stromen: de context waarin de prestaties gerealiseerd moeten worden. Energie managen begint bij jezelf maar niet alle energielekken kunnen gedicht worden door een medewerker zelf. Soms ben je als medewerker ‘een gevangene’ van de systemen en gewoontes in je team of organisatie die haaks staan op het gewenste gedrag. Je kent ze wel, organisaties die vragen om ondernemerschap waarbij elk initiatief door een leidinggevende direct in de kiem wordt gesmoord. Of iedereen blijft doorgaan met de gebruikelijke activiteiten zonder dat bekend is waartoe deze moeten leiden. Met individueel gedrag alleen is dat lastig te doorbreken. Besteed daarom ook aandacht aan het creëren van een optimaal werkklimaat. Let op! Doe dit vooral niet alleen, dan val je terug in je oude reflex en krijg je wat je kreeg. Ga met je team aan de slag. Zet daarbij de ambities en het gewenste gedrag centraal en kijk samen met je team naar randvoorwaarden die nodig zijn om deze te realiseren. Vergeet daarbij vooral ook niet naar collectieve energielekken te kijken. Maak vervolgens met elkaar een prioriteitenlijst van de grootste belemmeringen en kijk wat jij, het team en/of de organisatie gezamenlijk kunnen doen om deze barrières weg te nemen. Doe dit ook met de energiegevers; hoe zorg je dat je deze behoudt en/of versterkt?
Hieronder alvast wat food for thought vanuit de vier bronnen van menselijke energie:
Zingevend: zorg voor inspirerende en betekenisvolle missie en visie
Zingeving is een unieke bron van energie en kracht. Mensen dienen graag een missie en willen gaan voor een visie, die ze als zinvol en betekenisvol ervaren en die verbonden is met hun dieper liggende waarden en drijfveren. Want als je de zin van iets inziet, krijg je zin.
Emotioneel: erken, waardeer en zorg voor vertrouwen en veiligheid
Emoties zijn de aanjager van verandering. Dit geldt zowel ‘positieve’ als ‘negatieve’. Met negatieve emoties (angst, wantrouwen, onveiligheid) bereik je weliswaar beweging, maar deze is niet lang vruchtbaar. Positieve emoties (durf, vertrouwen, veiligheid) werken duurzamer en zijn eenvoudig te mobiliseren. Je kunt er direct mee beginnen. Door persoonlijke aandacht te geven, waardering, erkenning en door makkelijk benaderbaar te zijn.
Mentaal: focus op de kerntaak en het doel
Energiek blijven heeft alles te maken met de juiste dingen doen. Hoe zit het met de focus van jouw team of afdeling? Wat dienen jullie goed te doen om de ambities van de organisatie te realiseren? En wat is ieders kerntaak hierin? Hoeveel tijd van de dag, van de week houden jij en je mensen zich hier nu werkelijk mee bezig? Zie je zinloze activiteiten, regels en procedures waar medewerkers mee worden belast? Besluit dan daar mee te stoppen.
Fysiek: sta eens stil bij de werkomgeving
Een inspirerende werkplek is een krachtig instrument om energie en nieuw gedrag aan te boren. Creëer een vitale werkomgeving waarin nieuwe gewoontes worden ondersteund. Kijk of de werkruimte de mogelijkheid biedt tot afwisseling, concentratie, samenwerking, gezond eten en beweging. Is er daarnaast ook voldoende gelegenheid voor ontspanning, herstel en plezier? De boog kan immers niet voortdurend gespannen staan.
‘Shining eyes’
Energie zie je, energie voel je, energie werkt aanstekelijk. Een taak voor jou als manager om deze aan te boren en een kans om het tij in werkend Nederland te keren. Alle energie die je erin steekt, betaalt zich dubbel en dwars terug.
Wil je weten of je hierin succesvol bent? Kijk dan maar eens naar dit filmpje over Benjamin Zander (link), oud-dirigent van het Boston Philharmonic Orchestra. Een stille dirigent en schrijver van The Art of Possibility. Hoe hij weet of hij succesvol is? Heel simpel….door te kijken hoeveel ‘shining eyes’ hij in zijn orkest heeft?
Dus manager….hoogste tijd om in de ogen van je medewerkers te kijken!