27 jul Managers, leidinggevenden…kom op! Aan de slag! (Deel I ) | Energiecrisis in ‘werkend NL’
Energiecrisis in ‘werkend NL’
De rol van managers en leidinggevenden staat onder grote druk. Ze hebben een imagoprobleem: veel zaken die misgaan worden op hun conto geschreven. Ondertussen gaat het niet goed met werkend NL. Organisaties werken op halve kracht. Bijna de helft van werkend Nederland (48%) is verkrampt bezig met overleven of is helemaal afgehaakt. Slechts 20% van de werknemers is enthousiast aan het werk en hebben zin om de ambities van hun werkgevers te realiseren. Dit blijkt uit het onderzoek dat EnergyFinder in samenwerking met onderzoeksbureau Integron in maart dit jaar heeft uitgevoerd bij 4.400 werknemers (uitkomst onderzoek zie kader hieronder).
Dat energie weglekt uit organisaties blijkt niet alleen uit het onderzoek van EnergyFinder, je ziet het ook in de grote toename van het aantal medewerkers met burn-out en andere stressgerelateerde klachten (Bron: ArboNed). Ik zie het, als interim-manager, zelf ook op de werkvloer. En in mijn werk als performancecoach/-trainer op het gebied van vitaliteit. Het gevolg hiervan is overduidelijk: daling van prestaties, verlies van betrokkenheid en zelfs uitval. Op individueel, team- en organisatie-niveau. Hoe kan het ook anders: schiet de energie bij medewerkers tekort? Vergeet prestaties dan maar. Hoogste tijd om het tij te keren. Voor managers / leidinggevenden die voor zichzelf een rol zien weggelegd om energie binnen organisaties weer te laten stromen, ligt er een hoop werk te wachten. Dus: kom op, managers en leidinggevenden…aan de slag!
In dit drieluik neem ik je mee in mijn praktische pleidooi voor energiek leiderschap. Ik geloof in de kracht van medewerkers, het belang van menselijke energie en ik zie het als mijn missie deze te mobiliseren. Wat ik ontdek in mijn werk en de inzichten die ik her en der opdoe, draag ik graag uit om aandacht te vestigen op het belang van menselijke energie.
Uitkomst onderzoek EnergyFinder/Integron (Bron whitepaper EnergyFinder)
Om de verschillende energielevels in beeld te brengen maakt EnergyFinder een onderscheid tussen twee dimensies, de intensiteit (veel/weinig) en de kwaliteit (positief/negatief) van energie. Door beide dimensies op elkaar te betrekken ontstaan er vier zones en krijg je een beeld van hoe de energie van werkend Nederland verdeeld is. Het onderzoek laat het volgende zien:
- Slechts één van de vijf werknemers (20%) heeft het echt naar de zin, is enthousiast, ambitieus en bereikt uitstekende resultaten en zit in de ‘zinzone’.
- Bijna twee op de vijf werknemers (38%) voelt zich onder druk en is verkrampt bezig te overleven. Zij zijn druk met overleven, alle ballen in de lucht houden en leven in de waan van de dag.
- Eén op de tien werknemers (10%) is volledig tot stilstand gekomen en heeft de hoop op verbetering opgegeven. Zij verblijven zoals EnergyFinder dat noemt in de ‘Zombiezone’ en zijn op de een of andere manier afgehaakt, cynisch gestemd en zitten hun tijd uit.
- Bijna één op de drie werknemers (32%) blijft doen wat ze altijd deden. Zij zitten in de ‘comfortzone’. Hier zitten de mensen die tevreden zijn zoals het loopt en stilletjes hopen dat er niet te veel verandert.
Menselijke bottleneck
Het gaat dus niet goed met de energie van de Nederlandse werknemer. Op grote schaal wordt in organisaties energie verspild. En dat is niet alleen zonde, het is ook schokkend. Bedrijven worden geconfronteerd met razendsnelle veranderingen en toenemende concurrentiedruk. Dat vraagt nu juist veel van hun veranderkracht en prestatievermogen. De menselijke energie is hiervoor een essentiële voorwaarde en precies deze dreigt de bottleneck van organisaties te worden.
‘Het stormt in en rondom organisaties’
Verandering is de enige constante. En in onze tijd wordt deze veel harder gevoeld dan voorheen, doordat allerlei nieuwe ontwikkelingen met ongelooflijke snelheid over elkaar heen buitelen. Het stormt in en rondom organisaties. Transformatie, innovatie, disruptie, productie. Reken daarbij het credo ‘meer presteren met minder’ en je voelt de voortdurende druk op het prestatievermogen van mensen, teams en organisaties. Veel organisaties gaan deze uitdaging te lijf met procesmanagementbenaderingen als leanmanagement of met agile of scrum werken. Of ze kiezen voor een strategie met minder of helemaal geen managers en zien zelfsturende of zelforganiserende teams als hét antwoord op hedendaagse vraagstukken.
Veel efficiencywinst is geboekt door zaken te digitaliseren, te automatiseren en lean te werken. En dat is goed, iedereen is erbij gebaat om zaken te elimineren die geen of weinig toegevoegde waarde hebben. Of dit nu processtappen, protocollen, uitgaven, werkwijzen, overleggen of medewerkers, managers en directieleden betreft. Hier is niks mis mee. Echter dit alles kent een prijskaartje. Hoewel er gelukkig positieve uitzonderingen zijn, kunnen medewerkers steeds vaker de vele uitdagingen en top-down ingezette veranderingen niet meer bijbenen. Hun energie schiet tekort en dreigt daarmee de bottleneck voor alle mooie innovatieve processen te worden. Kijk eens naar jezelf en om je heen, naar je team en organisatie. Hoe is het gesteld met de energie? Zie je enthousiasme, futloosheid, verkramping of ‘laissez faire’? In welke ‘zone’ begeven jij en jouw team zich voornamelijk? Zijn de uitkomsten van het energieonderzoek van EnergyFinder herkenbaar?
Stop met reorganiseren
Regelmatig hoor ik mensen zuchten bij en cynisch praten over de zoveelste ‘reorganisatie’. Laten we stoppen met reorganiseren. Reorganisatie is een verouderd begrip. Het past niet meer bij deze tijd van continue verandering. Willen organisaties, teams en ook medewerkers kunnen overleven dan is voortdurende aanpassing aan de snel veranderende klantvraag en omgeving (markt, maatschappij) essentieel. Aanpassing van structuren, processen en systemen én aanpassing van gedrag. En ondertussen waarde blijven toevoegen, op een steeds efficiëntere en daarmee goedkopere manier. Het is de kunst om mee te bewegen met de stroom, voor organisaties én medewerkers. Dat vraagt het vermogen om soepel en snel uit ingeslepen patronen te stappen en nieuw gedrag eigen te maken. En aan dat vermogen ontbreekt het dus structureel.
Hollen zonder stilstaan
Is daarmee alle schuld van energieverlies in de schoenen van bedrijven, instellingen, directie en managers te schuiven? Nee, dat zeker niet. Ook in de privésfeer dendert de trein door, zijn er stressfactoren en plegen mensen steeds vaker roofbouw. Door minder tijd te nemen voor herstel, minder te bewegen, voortdurend alles te willen volgen en met ‘Jan en alleman’ 24/7 connected te blijven. Alles bij elkaar opgeteld is het voor velen steeds meer hollen zonder stilstaan.
Een medewerker zal zelf vanuit een intrinsieke drive ook verantwoordelijkheid moeten nemen voor zijn energie en werkprestaties. Vergeet echter niet dat de werkomgeving en het gedrag van managers van grote invloed zijn op die energie én daarmee op de prestaties van werkend Nederland. Positief én negatief. Het gaat om factoren die buiten de circle of influence liggen van medewerkers en waarvoor de leiders c.q. managers van organisaties verantwoordelijk zijn.
Minder-managers trend
En juist de rol van de manager staat de laatste jaren onder grote druk. Er heerst een ‘minder managers’ trend. Het aantal managers is met 23% afgenomen, in de zorg zelfs van 34.000 in 2003 naar 24.000 in het eerste kwartaal van 2017 (bron: CBS). Managers krijgen van veel dingen de schuld. Daarom kiezen steeds meer zorginstellingen voor een toekomst zonder managers. De helft van de verpleeghuizen en thuiszorginstellingen is inmiddels zelfsturend c.q. zelforganiserend en werken met minder of helemaal geen managers. Overigens niet overal met succes. (Op dit thema kom ik graag later nog eens terug.)
Ik pleit niet zozeer voor ‘minder managers’, maar vooral voor ‘anders managen’. Wat mij betreft een mooie uitdaging. Managers, laten we er voor zorgen dat de menselijke energie in organisaties weer vrijelijk gaat stromen, zodat medewerkers zin hebben in hun werk, betrokken zijn en daardoor zodanig presteren dat de beoogde bedrijfsresultaten worden behaald. Het gaat om het creëren van werksferen waarbij het niet gaat over ‘hollen of stilstaan’, of alleen maar ‘hollen’, het gaat om het vermogen van organisaties om te kunnen ‘hollen én stilstaan’.
Lees in Deel II van dit drieluik over hoe energie prestaties verhoogt