11 jan 2016. Een olympisch jaar, ook voor jou?
Blog | Mirjam van Roer, 7 januari 2016
Gezien? Het jaaroverzicht van Studio Sport, de jaarlijkse terugblik op de prestaties van topsportend Nederland? Stel je voor dat er zo’n overzicht was van directeuren, managers, ondernemers en professionals. Zou jij er in voorkomen? Wat zou er dan over je gezegd worden? En als je niet in het overzicht staat, wat zegt dat dan?
De jaarwisseling leent zich bij uitstek voor een terugblik en een blik vooruit. Je reflecteert op het afgelopen jaar, een soort grote schoonmaak om weer fris van start te gaan. Belangrijk is te bedenken wat je over een jaar bereikt wil hebben. Dat wordt bepaald door de meetlat die jij als individu hanteert en door de meetlat die jouw team en organisatie hanteert. Waar sta jij straks in het jaaroverzicht van het Olympische jaar 2016?
Start met de ‘meet’ voor ogen
Het zal je niet vreemd in de oren klinken: heldere doelen stellen vormt de basis van succes. Heldere doelen zorgen ervoor dat je resultaten bereikt en dat je kunt terugkijken en reflecteren. Wat waren jouw grootste successen in het werk van het afgelopen jaar? En van jouw team? Jouw organisatie? Waar ben je trots op? En wat heeft je gefrustreerd? Welk doel had jij voor jezelf afgelopen jaar gesteld op werkgebied? (Had je wel een doel?) En wat was het doel van je team en organisatie? Waren deze doelen op elkaar afgestemd?
Vaak leven en werken we in de waan van de dag. Dat belemmert het realiseren van doelen, het behalen van gewenste resultaten. Dit risico loop je vooral als er geen lange termijn doel of gewenste prestatie is gedefinieerd. Of als deze uit het oog zijn verloren. Hierdoor mis je niet alleen richting en focus, het wordt ook een stuk moeilijker om een meetlat te hanteren.
Ik denk dat alle topsporters in het jaaroverzicht van Studio Sport heldere doelen – korte en lange termijn – voor ogen hadden begin 2015. Zo konden ze door anderen en zichzelf langs de meetlat worden gelegd en hebben ze nu meteen een helder startpunt voor 2016.
“Organisaties laten kansen liggen om tot betere prestaties te komen.”
Zonder missie? Mission impossible!
Organisaties hebben over het algemeen wel een missie, een hoger doel waar de organisatie voor gaat. Deze wordt geuit op de website en in jaarrapportages. Dat is niet voldoende. Veel medewerkers kennen de missie van hun organisatie niet. Laat staan dat ze zich ermee verbonden voelen en in staat zijn deze te verbinden met hun persoonlijke doelen. Organisaties laten daarmee kansen liggen om tot betere prestaties te komen. Doelen gaan immers pas ‘leven’ als ze belangrijk voor je zijn, je intrinsiek raken, je uitdagen en aansluiten op persoonlijke doelen en waarden. De vraag beantwoorden ‘Heb ik het goed gedaan?’ gaat beter als je scherp voor ogen hebt aan welk hoger doel je hebt bijgedragen.
De meeste organisaties hanteren natuurlijk wel een meetlat waarmee ze de balans op het einde van het jaar opmaken. Doorgaans beperkt deze zich tot het scorebord van ‘de harde financiële resultaten’. Op basis van groei van omzet en winst wordt aan het eind geconcludeerd of het jaar succesvol of minder succesvol is geweest. Maar hoe spiegel je je daar als medewerker of als manager/leidinggevende aan? Kun je daaraan je eigen prestaties relateren? Maak je hier een afgeleide van en kijk je in jouw reflectie ook alleen naar ‘harde’ factoren zoals groei in salaris, bonus, beoordeling of promotie? Mogelijk leg jij je persoonlijke meetlat meer langs de ‘zachte kant’ van presteren en kijk je naar factoren als werkplezier, persoonlijke groei, bevlogenheid, teamwork, organisatiemissie?
Kortom, een goede balans opmaken is zo eenvoudig niet. Misschien kunnen we bij het hanteren van de juiste meetlat leren van de topsport.
“Tom Dumoulin: ‘Voor goud in Rio lever ik graag rondes in.’ Bron Elsevier. 17 december 2015 Hugo Camps
“Met zijn gedachten is hij al in Rio de Janeiro. Liever Olympisch goud dan de gele trui in de Tour, ja. ‘Veel liever. Het parcours in Rio is mij op het lijf geschreven. Olympische Spelen zijn het summum voor een sporter. Voor een gouden plak in Rio lever ik graag rondes en klassiekers in. Als kind keek ik naar al die sporten op de Spelen. Stiekem bekroop me toen al de hoopvolle gedachte dat ik daar ooit ook zou staan. Rio is nu mijn grootste uitdaging voor het nieuwe wielerseizoen.” “
Verloren jaar of ‘tussenjaar’?
Elke topsporter streeft het hoogste doel na. Wil elk jaar weer top presteren. En alle toernooien waaraan hij deelneemt winnen. Zo lijkt het, maar schijn bedriegt. Voor een topsporter is een jaar niet per se verloren als hij niet in de prijzen is gevallen. 2015 Wordt niet voor niets een ‘tussenjaar’ genoemd. Veel topsporters hebben hun vizier gericht op een WK of Olympische Spelen. Dat is hun missie, hun ‘hogere doel’. Kijk maar naar het citaat van Dumoulin. Zijn jaar stond volledig in het teken van Rio 2016. In tegenstelling tot veel medewerkers hebben topsporters een doel dat ‘leeft’, wat super belangrijk voor hen is, waarmee ze zich verbonden voelen en wat hen dus intrinsiek motiveert. Daarnaast werken de meeste sporters in cycli van vier jaar. In die vier jaren kiezen ze hun momenten waarin ze moeten of willen pieken en momenten van herstel en opbouw. De toernooien tussendoor zien ze als ‘ijkpunten’ richting het hogere doel. Hoe is dit bij jou? Heb jij ook tussenjaren?
“Aan het resultaat kan niks meer veranderd worden. Aan het proces wel.”
‘Verliezers’ misschien wel winnaars van morgen
Interessant zijn de topsporters die je niet zo snel terugziet in de jaaroverzichten. Zij winnen nooit een medaille, maar realiseren ondertussen met hun persoonlijke doelstellingen (verbeteren van PR’s) mega prestatiesprongen. Als publiek beoordelen we sporters vooral op de resultaten van het afgelopen jaar, de meetlat van de topsporters zelf is minder gericht op het resultaat en veel meer op het proces naar hun hogere doel. Aan het resultaat kan immers niks meer veranderd worden. Aan het proces wel. Op basis van verkregen inzichten maken ze andere keuzes.
Nogmaals de terugblik van Studio Sport. De NOS rekent net als in het bedrijfsleven af op harde cijfers, namelijk de behaalde resultaten. Wat opvalt in de terugblik zijn de tegenstellingen in prestaties. Naast een lijst van sporters die uitzonderlijk presteerden en goud wonnen, (o.a. Dafne Schippers, Sjinkie Knegt, Jeroen Dubbeldam), zilver wonnen (o.a. Anna van der Breggen, Sanne Wevers, Waterpolo Dames, Handbal Dames, Volleybal Dames), goud verloren (Beachvolleyballers, Ireen Wüst) en uitzonderlijk presteerden (Tom Dumoulin, Max Verstappen) besteedde de NOS ook wat aandacht aan de uitschieters naar beneden. Individuele sporters en sportteams die in 2014 Nederland nog in extase brachten. Zoals schaatser Michel Mulder die al twee jaar op rij geen WK sprint had verloren, maar dit jaar in een neerwaartse spiraal terechtkwam. Ook het Nederlands voetbalelftal en het dames hockeyteam konden in 2015 niet brengen wat ‘wij Nederlanders’ aan resultaten hadden gehoopt en verwacht. Voor de hockeydames was met hun tweede plaats op het EK dit jaar zelfs geen plaats in de terugblik. Laten we niet vergeten dat zowel de positieve als de negatieve uitschieters in het overzicht van Studio Sport stuk voor stuk topsporters zijn met buitengewone kwaliteiten en bovenal inzet. Ook ‘de verliezers’ presteerden nog steeds op hoog niveau. Dat geeft toch te denken, niet waar?
“Begin niet ‘zomaar’.”
Olympisch jaar
Laten we even terug gaan naar jouw meetlat. Alhoewel de topsport en het bedrijfsleven twee verschillende werelden zijn, zijn er zeker lessen te trekken uit de topsport. In ieder geval op het gebied van het stellen van doelen, presteren en reflecteren. Wat de uitkomst van jouw reflectie op 2015 ook mag zijn, net zoals bij de winnende en de verliezende topsporter geldt ook voor jou, jouw team en organisatie: in 2016 start je weer met dezelfde competenties, talenten en kwaliteiten als waarmee je in 2015 bent geëindigd. Die heb je alvast ‘in the pocket’. Alle mogelijkheden zijn weer open. Tip: begin het jaar niet ‘zomaar’. Gebruik de eerste dagen om eens stil te staan bij wat je in 2016 precies wilt presteren en hoe dit zich verhoudt tegenover jouw eigen hogere doel (ken je je hogere doel al trouwens?). En maak van 2016 een succesvol Olympisch jaar! Ook al is het voor jou misschien een ‘tussenjaar’.